Жеке маалыматтарды коргоо боюнча кеңештер

Мамлекеттик кызматтар порталындагы жеке маалыматтарыңыз ишенимдүү корголууда: алар сиздин макулдугуңузсуз эч кимге берилбейт. Бирок кээде, кол салгандар сиздин почта ящикиңизге кире алышат же ал тургай жеке каттоо эсебиңизди бузуп алышат. Көбүнчө бул, коргоонун деңгээли төмөн болгондуктан жана эсеп ээсинин этиятсыз аракеттеринен улам келип чыгат.

  1. Антивирустук программалык камсыздоолору жана коопсуздук жаңыртуулары менен системаны жаңыртып туруңуз

    • Программалык камсыздоону жана иштөө тутумдарын жаңыртпаңыз – автоматтык жаңыртууну иштетиңиз. Убагында жаңыртылбаса, түзмөктөрүңүз коопсуздук коркунучуна алсыз бойдон калууда.
    • Антивирустук программаларды орнотпостон, Интернетке туташкан компьютер менен эч качан иштебеңиз. Маалымат базасын автоматтык түрдө жаңыртып, белгилүү өндүрүүчүлөрдүн антивирус программаларын орнотуп, вирустарды үзгүлтүксүз текшерип туруңуз.
      Жаңыртылган браузерди колдонуңуз, б.а. Браузердин акыркы версиясы, кол салгандардан алсыз. Сырсөздөрдү браузерде сактабаңыз, анткени тутумуңуз бузулган болсо, кол салгандар браузерден сакталган сырсөздөрүңүздү бир нече чыкылдатып оңой окуй алышат.

  2. Күчтүү сырсөздөрдү жана сырсөз башкаргычын колдонуңуз

    • Сиз уникалдуу жана күчтүү сырсөздү, б.а. Сырсөзүңүздө сандар, сөздөр, чоң жана кичине тамгалар, ошондой эле атайын белгилер камтылышы керек. Сиз үчүн өзгөчө мааниге ээ болгон сөздү же сөз айкашын колдонбоңуз – мисалы, туулган күнү же үй-бүлө мүчөсүнүн аты. Билдирүүлөрдү эч кимге көрсөтпөңүз же сырсөздөрдү жөнөтпөңүз.
    • Эки баскычтуу авторизацияны колдонуңуз (парольго кошумча, сиз SMS аркылуу жиберилген кодду киргизишиңиз керек).
      Бир нече почта ящигин колдонуңуз. Биринчиси, сиз ишенген алуучулар менен жеке кат алышуу үчүн, жана бул электрондук почта дарегин форумдарда жана сайттарга каттоодо колдонбоңуз.
    • Ар бир эсеп үчүн ар кандай сырсөздөрдү тандаңыз. Эгер сизде сырсөздөрдү башкарууда кыйынчылыктар пайда болсо, анда сырсөз башкаргычын колдонсоңуз болот.

  3. Ырасталбаган булактардан программаларды жана маалыматтарды жүктөп албаңыз, шектүү мазмундагы сайттарды ачпаңыз

    • Тигил же бул булакты ачуу кооптуу экендигин билүү үчүн, дарек тилкесиндеги маалыматты текшериңиз: “туташуу https менен корголгон (маалымат алмашуу үчүн коопсуз туташууну колдонуп)”, “туташуу коопсуз эмес (сайт менен алмаштырган маалыматыңыз бөтөн адамдарга жеткиликтүү болушу мүмкүн)”. , “туташуу коопсуз же кооптуу эмес (сайт менен иштөөдө этият болуңуз, сайт менен алмашкан маалыматыңыз бөтөн адамдарга жеткиликтүү болушу мүмкүн).” Коопсуз туташуу сүрөтчөсүн көрсөңүз (https), этият болуңуз. Жеке маалыматты жөнөтүүдөн мурун, ачылган дарек тилкесинин дарек тилкесинде көрсөтүлгөндүгүн текшериңиз.
    • Компьютерлерден, Интернет-кафелерден жана башка ишенимсиз жумуштардан мамлекеттик кызматтар порталынын жеке эсебине кирбеңиз.

  4. Жеке маалыматтарыңызга байланыштуу эч кандай маанилүү маалыматты эч ким менен бөлүшпөңүз.

    • Жеке маалыматтарыңызга, эсептериңизге, кредиттик карталарыңызга, активдериңизге ж.б. байланыштуу эч кандай маанилүү маалыматты эч кимге айтпаңыз, бул жеке маалыматтын ээсинин, банктын же инвестициялык компаниянын расмий адам экендигине 100% ишенбеңиз. Интернетте өзүңүз жөнүндө маалыматты тандоо менен тандоо маанилүү.
    • Порталда авторизациялоо үчүн энбелгилерин же жеке эсебиңизге кирүү, кирүү каражаттарынын коопсуздугун көзөмөлдөө үчүн маалымат бербеңиз.

  5. Коомдук Wi-Fi тармактарында этият болуңуз

    • Аспаптагы коомдук тармактарга автоматтык түрдө туташпаңыз. Мисалы, мобилдик телефонуңузда Wi-Fi автоматтык түрдө өчүрүлсүн.
      Жеке маалыматты (купуя маалымат) коомдук Wi-Fi тармактары аркылуу өткөрбөөгө аракет кылыңыз: кирүүлөр, сырсөздөр, насыя картасы маалыматтары жана ушул сыяктуу нерселер.
    • Коомдук Wi-Fi тармагы аркылуу Интернетке жетүү белгилүү бир тобокелчиликке байланыштуу. Веб-сайттарга жана каржылык маалыматтарга жетүү үчүн киберқылмыскерлер сиздин маалыматтарыңызды, логиндериңиз менен сырсөздөрүңүздү тартып алышат

  6. Социалдык тармактарда жеке маалыматтарды коргоо боюнча кеңештер

    • Ар бир социалдык каттоо эсеби үчүн уникалдуу жана күчтүү сырсөздү колдонуп жатканыңызды текшериңиз. Социалдык тармактардагы ар башка каттоо эсептери үчүн ар кандай сырсөздөрдү сактоого аракет кылыңыз. Ошондой эле, социалдык тармактагы ар бир эсеп үчүн эки факторлуу тастыктоону колдонушуңуз керек.
    • Бөлүшкөн нерселериңизге этият болуңуз. Сиз колдонгон бардык социалдык тармактардагы купуялуулук жөндөөлөрүн текшериңиз. Интернетте жеке маалыматтарды ачыкка чыгарбоого аракет кылыңыз. Ар бир адамга эмне көрсөтүлүшү керектигин жана досторуңуз (же сизден башка эч ким көрө элек) гана чечим кабыл аласыз. Дос сурамдарды текшерип, шектүү эсептерди бөгөттөңүз. Досуңуздун ырастоолорун кабыл албаңыз.
      Досторуңузга чоочун кишилерди кошууга же шектүү топторго кошулууга, ошондой эле социалдык тармактарда жашыруун колдонмолорду орнотууга болбойт. Ошондой эле, бейтааныштардан алынган шилтемелерди баспаңыз.
    • Жеке маалыматтар үчүн ачык сактоолорду колдонбоңуз. Мисалы, маалымат алмашуу үчүн иштелип чыккан онлайн кызматтарда сезгич маалыматты сактабашыңыз керек. Мисалы, Google Документтери сырсөзү бар файл үчүн мыкты жер эмес жана паспортту сканерлеп Dropboxко жүктөөнүн кажети жок. Жеке маалыматтарды сактоо үчүн файл алмашуу жана кызматташуу кызматтарын колдонбоңуз.
    • Кирүү аракетиңизди текшерүү үчүн кирүү кутуңузду такай текшерип туруңуз. Эгерде сиз эсебиңизге кирүү аракети жөнүндө шектүү электрондук почта билдирүүлөрүн же социалдык тармактардан электрондук почта билдирүүлөрүн алсаңыз, мүмкүн болушунча эртерээк паролду өзгөртүңүз